Joannici w Polsce

Joannici to jeden z kilku zakonów rycerskich, które utworzono w czasie krucjat do Ziemi Świętej. Wszystkie te zakony otrzymywały nadania w całej Europie, ale najbogatszy z nich, czyli Templariusze upadł już na początku XIV wieku. Joannici za zgodą papieża przejęli część dóbr skonfiskowanych Templariuszom. Na ziemiach polskich (we współczesnym rozumieniu) obydwa zakony miały swoje dobra. Z uwagi na wczesną likwidacje Templariuszy w zasadzie tylko Joannici pozostawili po sobie trwały ślad w postaci zamków. Są to warownie głównie z zachodniej i północno-zachodniej Polsce.

Zamek Słońsk

Najlepiej zachował się zamek w Łagowie w obecnym województwie lubuskim. Dobra łagowskie należały do Templariuszy, ale zostały przejęte przez władców Brandenburgii. Dopiero w 1347 zostały sprzedane Joannitom, a ci już w 1350 roku podjęli budowę zamku jako siedziby komandorii. Zamek budowany był stopniowo na wzgórzu między dwoma jeziorami. Miejsce miało naturalne walory obronne. Zbudowano wysoki dom mieszkalny wpisany w mury , wysoką wieżę i bramę. Z czasem zamek opasano wysokimi murami zewnętrznymi, a w kolejnych wiekach podwyższono wieżę, zbudowano dużą basztę bramną i zbudowano pozostałe budynki zamkowe. Zamek był oblegany tylko raz, bezskutecznie. Po kasacji zakonów w Prusach zamek przeszedł na własność rządu, a później w prywatne ręce. Przetrwał i po II wojnie światowej był wykorzystywany w różny sposób. Dzisiaj jest hotelem, mieści także restaurację.

Zamek w Słońsku powstał na bazie dóbr kupionych od rycerza w 1426 roku. Dwór obronny został w pewnym stopniu rozebrany i przebudowany zgodnie z potrzebami Joannitów jako zamek obronny. Otoczono go murem i fosą, przebudowano w XVI wieku. Jak wiele zamków na terenach polskich został zniszczony przez szwedów w XVII wieku. Nie został odbudowany w pierwotnej postaci, ponieważ tego typu zamki nie miały wówczas walorów obronnych. Odbudowano go jako barokową rezydencję, chociaż pozostawiono fosę i mur obronny. Te dwie pozostałości zlikwidowano pod koniec XVIII wieku, a już na początku XIX wieku zamek został skonfiskowany przez króla Prus. Przejęła go dobroczynna organizacja z Joannitami w nazwie. Zorganizowani muzeum i archiwum Joannitów. Po wojnie wszystko zostało wywiezione, a zamek został pozostawiony samopas. Słońsk zamek spłonął w 1975 w dość tajemniczym pożarze i od tego czasu jest ruiną. Gmina czyni starania w celu zabezpieczenia ruin przed dalsza dewastacją.

Zamek w Swobnicy Joannici zbudowali po 1377 roku. Budowla powstała na d jeziorem, które zasiliło w wodę fosę wokół zamku. Powstał budynek mieszkalny i wieża wpisana w mur obwodowy. Z czasem wybudowano również kaplicę. Joannici opuścili zamek po wojnie trzydziestoletniej, a pod koniec XVII wieku kupiła go zona elektora brandenburskiego. Z jej polecenia zamek przebudowano na trzyskrzydłową barokowa rezydencję, która przebudowywana była tylko raz, w XIX wieku i to w niewielkim stopniu. Na początku XX wieku zamek został opuszczony, stopniowo niszczał. Po II wojnie światowej były tam biura PGR, potem spichlerz, aż w końcu zamek został opuszczony ponownie i dość szybko zamieniał się w ruiny. Obecnie staraniem gminy jest zabezpieczony przed dalszą dewastacją.